Lale soğanı dikim zamanı geldi!

Yakın zamanda yaptığımız Hollanda ziyaretimizden tabii ki de onlarca lale soğanıyla döndük. “Ay bunun rengi ne hoş, ay bunun yaprağı püsküllü, Rembrant diyor asıl bundan alalım, aman tanrım kafam kadar ne büyük soğan” derken soğan sayısı 100’ü aştı. Bana sorarsanız az bile aldık, daha bıraksalar ben alırdım : ). Kasım ayı gelince, elde bir sürü soğan da olunca bizim de aklımıza türlü türlü fikirler gelmeye başladı tabii, bu vesileyle soğandan lale üretmek ile ilgili bir bölüm hazırlamak istedik.

Bahçemiz olsa...

Bahçesi olanlar için işlem çok basit, soğanları sivri kısımları yukarı gelecek şekilde toprağa dikiyoruz. Güney illerinde uç kısım toprağın 2-3 cm altına gelecek şekilde, İstanbul gibi ılıman iklimli şehirlerde soğan büyüklüğünün 2 katı derinliğe, Erzurum gibi çok soğuk illerimiz için soğan büyüklüğünün 3 katı derinliğe dikim yapabilirsiniz. Ne kadar aralıkla dikeceğiniz sizin bahçe tasarımınıza kalmış, yeterki soğanlar toprak altında birbirine değmesin. Ne zaman derseniz, gün bugündür derim : ) Kasım ayı başından itibaren ekim başlayabilir, Aralığa kadar yolu var. Soğuk iklimler için ilk dondan önce dikim öneriliyor, yoksa toprak çok sertleşiyor, sizin oralar ne zaman donuyor bilemem o yüzden bir tarih veremeyeceğim.

Bahçemiz yoksa...

Bahçeli bölümü hızla geçtim çünkü bir çoğumuzun bahçesi olmadığından laleler saksıya dikilecek. Saksıseçimi için 25 cm’den daha az olmasın diye kıyameti kopartan kaynaklar olduğu gibi internette de miniciksaksılara ekilmiş dünya kadar lale resmi var. Burada önemli olan soğanınızın boyuna göre saksı seçmek. Dev gibi bir soğanı küçücük saksıya koyup yanlarından toprak itiştirmek olmaz ama minicik soğanları da varil gibi saksılara dikmeye gerek yok ama en azından soğanınızın iki katı derinlikte bir saksı seçin.

Saksı seçimi için çok özel bir gereksinimleri yok ama donmadan korumak için plastik ve metal saksıları pek tavsiye etmem. En güzeli kalın kenarlı toprak ya da ahşap saksılar. Önemli olan altı mutlaka delik olsun. Saksınıza bahçe toprağı değil saksı toprağı koymanızı tavsiye ederim. Drenajı arttırmak için saksı dibine çakıl, 3-4 cm’de bir toprak aralarına ise biraz perlit serpebilirsiniz.

Saksı dikim derinliğine kadar dolunca soğanları yerleştiriyoruz. Mümkün mertebe aynı tip soğanlardan kullanıyoruz ki hepsi aynı zamanda açsın. Farklı tip soğan kullanacaksanız da çiçek açma zamanlarını denk getirmeye çalışın. Soğanların üstünü toprakla doldurup son hamle olarak suluyoruz. Mümkünse gübreli su verelim laleler gübre seviyor. Toprağı soğuk dönem boyunca nemli tutuyoruz ama lütfen unutmayın ki nemli ıslak demek değildir. Islak toprak soğanları çürütecektir.

Saksıya yerleştirme ip uçları:

- Ne kadar çok soğan sığarsa o kadar dolu dolu güzel bir saksınız olur. Bu yüzden soğanları çok aralıklı dizmeyin ama birbirlerine değmelerine de izin vermeyin. Birbirlerine değmezlerse çürüyen bir soğan yandakini bozmaz, fireniz olmaz.

- Yerleştirmeye saksının dış tarafından başlayın, soğanın sivri ucu yukarı gelecek ve kıvrık uç saksının ortasına dönük olacak şekilde yerleştiriniz böylece yapraklar yan yana saksı kenarına gelecek ve çok dekoratif duracak. Bu tarifimden birşey anlamamış boş bakan arkadaşlar için aşağıya youtube’dan 1 video ekliyorum orada kadın çok net gösteriyor nasıl koyacağınızı. İngilizce bilmeseniz de her şeyi anlarsınız, uygulamalı gösteren çok güzel bir video.

- Eğer farklı türleriniz var ise en uzun olanları orta bölüme koymaya  özen gösterin.

Bundan sonra yapılacak tek şey sabırla beklemek : ) Saksılarınızı her zaman balkonda tutmalısınız ama çok don kıyamet olursa apartman boşluğu, garaj, tavan arası ya da kapalı balkon gibi kapalı ama ısıtılmayan bir yere alabilirsiniz. Ama ne olursa olsun sıcak bir yere koymayın.

Baharı bekleyemem ben sabırsızım...

Baharı bekleyemeyen, lale de lale diyenler için bir tür şartlama yöntemi de var. Tabi ki mucizeler yaratamayız ama doğa anayı biraz kandırabiliriz. Soğan edinebilmek için yine de sonbahara kadar beklemeniz şart, sonra da eve kışı erken getirmeniz gerek. Sonbahar başında henüz daha havalar sıcakken lale soğanlarını kış geldiğine inandırabileceğimiz tek yer buzdolabı. İlk başta soğanları bir kese kağıdı içerisinde buzdolabında tutabiliriz ama tüm soğuk dönemi kese kağıdında geçiremezler, köklenme için yaklaşık 2-3 hafta sonra toprağa dikilmeleri gerekiyor. Yani 2-3 hafta içerisinde havalar 0-10 derece arasına düşmediyse saksıya diktikten sonra yine buzdolabına koymanız gerekecek, önceden bunun bilincine varın, başınıza geleceği bilin : ). Soğanları toprağa çok gömmeyin uçları toprağın üzerinden azıcık görünüyor vaziyette olsun. Buzdolabında lale soğanlarını taze meyvelerden uzak tutmak gerek, meyvelerin çıkarttıkları gazlar soğanlara zarar veriyor. Ama hiç bir zaman plastik poşete koymayın,  hep kağıt bir torbaya koyup ağzını kapatın.

Saksınızı düzenli olarak kontrol edin, toprağınızı nemli tutun. Soğuk dönem tamamlandığında  saksının altından kökler çıkmaya ve minik filizler soğanların ucundan görünmeye başlamış olacak. Bu süre laleler için 10-16 hafta arası sürer. Tam bir zamanını veremeyiz Allah'ın işine karışılmaz : ) siz 10. haftadan itibaren saksınızı sık sık kontrol edin. Çimlenme başladığı zaman saksınızı buzdolabından çıkartıp sıcak ve aydınlık evinizde bahar gelmiş diye kandırabilirsiniz. Çiçeğin goncası oluşunca bol güneşli bir noktaya alın, çiçek açtıktan sonra direkt güneşten alır ve 15-18 derece arasında tutarsanız çiçeği daha uzun dayanır. Çiçeğinize iyi bakın çünkü o çiçek büyük ihtimalle o soğanın açtığı ilk ve son çiçek olacak, mevsiminden önce açmaya şartlandırılan soğanlar genellikle bir daha asla çiçek açmıyorlar. Her şeyin bir bedeli var...

Bu da yazımda size söz verdiğim video